Lire. Faire Lire. Savoir lire.

Maika be te hanoratra an'ity resaka ity eto aho fa tena nanaitra ahy mafy mantsy ny reko tamin'ny fahitalavitra anio . Resaka tsy fahaizana mamaky teny ilay izy.

Voalaza ary fa amin'ireo ankizy mamarana ny ambaratonga voalohany (hi-passe collège izany) dia anisan'ireo faha-enina farany eto Eropa ny frantsay (ahitsio aho raha diso). Marina fa anisan'ny zavatra tian'ny fanjakana frantsay resena mafy dia mafy io kilema iray io, ary marina dia marina fa betsaka ny ray aman-dreny sahirana mitady vahaolàna nohon'ny "asa tsirambina" ataon'ny ministeran'ny fampianarana .Kanefa... dia mbola nampian'ity indray koa:

bus 195, dans la banlieue Sud, une ado pianote sur son portable et demande à sa copine :
- Faut qu'on se voie", ça s'écrit "voit" ou "voie" ?
-Tu t'en fous, c'est un texto. (entendu par Lucie)

Dia hanakory ihany ny hiafarantsika ra-olombelona? Efa omena an'ny zaza rehetra eto anie ny fitaovana rehetra mety ahafahany ho lasa ambony nohon'ny hafa e! boky, kahie, pensily, solosaina, sns fa indrindra indrindra dia ny tranom-boky izay misy isam-pokotany. Gagagaga ihany aho raha mbola alefa any aminay any ambanivolo any indray ireo fitaovana ireo anefa izy eto aza tsy mahafe ny fitsipikin'ny teniny akory.

Misy boky malaza nosoratan'i Marc Le Bris t@ 2004 mitondra ny lohanteny hoe: "Et vos enfants ne sauront pas lire...ni compter"(330p, éd Stock). Raha fintinina ny zavatra lazainy dia hoe: miverena amin'ny fomba fampianarana taloha (ohatra: ny dictée). Dia tohizany hoe: aoka ny ray aman-dreny hanamafy ny zavatra hampitain'ny sekoly amin'ny zanany rehefa tonga any an-tranony. Hita mantsy amin'izao fotoana izao fa ny fomba fampianarana vaovao dia avela ny zaza ho tia karokaroka "construire eux mêmes leurs savoirs" (Le Bris). Ny tena loza dia izao "la langue maternelle paraît presque aussi étrangère aux jeunes Français de souche qu'aux primo-arrivants" araka ny voalazan'i Fanny Capel (mpampianatra) namoaka ny boky "Qui a eu cette idée folle un jour de casser l'école?" (230p, éd Ramsay, 2006) .

Dia hoy Ikala, misaotra frera, misaotra masera, misaotra ry EPP sy CEG ary Lycée fa nivoaka velona aty an-tanin'olona ny galasam, nody ventiny ny rano natsakaina!
Quoique des fois je me permets quelques fautes par ci par là mais moi au moins je suis excusée. N' est- ce pas lilikely?

Raha Te Ho Star'IkaLa

LITTERATURE : APPEL A CANDIDATURE

Afin d’identifier de jeunes auteurs, le CCAC lance un appel, afin de recevoir des manuscrits inédits, tous genres littéraires confondus.

Ils doivent être déposés à la médiathèque avant le 15 décembre 2007.
S’il s’agit de poésie : 80 textes minimum.
S’il s’agit de nouvelles, 10 nouvelles minimum.
S’il s’agit d’un roman, 200 pages minimum.

Ces textes seront soumis à un comité de lecture, piloté par Madame Charlotte RAFENOMANJATO, présidente d’honneur de la SEROI (Société des écrivains de l’Océan Indien).

5 auteurs seront sélectionnés, et présentés lors d’un forum littéraire au CCAC le samedi 16 février 2008, à 10 h 30.

Contact :
Mamy Yves RAKOTOMANGA
tél : 22 236 47
medanim@ccac.mg

Nalain'Ikala teto io

Ilay Boky Nodorana Nefa Tsy Levona

Ny Baiboly. Tantara lava be. Tsy hain'Ikala tsianjery.

Tadidin'Ikala tsara angamba fony kely ny fitadiavana pejy ao amin'ny Baiboly- testamenta taloha io. Samy manana ny hafetsifetseny ny ankizy rehetra. Ankoatran'ny Salamo mantsy dia somary manahirana ihany ny mitady ny pejin'ny Hagay,Obadia na i Rota. Tsy dia tena anisan'ny boky famaky na h@-zao aza ny Baiboly kanefa dia mahagaga fa ny sarimihetsika momba azy kosa dia nahafa-po an'Ikala.

Taona 1987*, nalefa tao amin'ny tranon'ny Mampiely Baiboly tao Antaninarenina ny tantara "Ilay boky nodorana", dia anisan'ny mpijery Ikala sy ny renibeny. Na dia tsy nisy azony tanteraka aza ny votoantin-dresaka dia nampilatsa-dranomaso azy kosa i Rasalama nolefonina sy ilay vehivahy bevohoka nodorana velona ary ireo maritiora nalatsaka an-kady avy eny @ rova.

Amin'izao fotoana izao kosa dia mbola mipipika ao an-tsain'Ikala ireo olona nampisotroina tangena, ilay ramatoa vavy lanjaina, ilay tovovavy tsara endrika antsoina hoe Ranivo, ireo olona marobe manao akanjo fotsy miafina any anaty vato.

Ary satria Ikala efa mato-tsaina amizay, dia mba manao ahoana kosa ary raha anio izy no mamerina mijery ilay sarimihetsika sy miezaka mandalina ilay tantara lava be? Ka io tsinona tsy ho levona mihitsy koa.

*t@ Martsa 1973 no niseho voalohany teto Madagasikara ny sarimihetsika "Ilay boky nodorana nefa tsy levona" nosoratan'i Val Razakandrainibe. Jereo eto (Mampiely Baiboly) sy eto (en ML) ary eto (en FR).

Zaza Mitomany o, ô ô ô ô ô....

OUin..ouin...ouin...Tsisy farany!

Raha mitomany ny zanak'Ikala any an-trano dia trotroina, rotsirotsina, tambatambazana, soloina, omena nonou...mety daholo. Na avela mitomany eo.

Fa raha mitomany kosa ny zanak'Ikala any ivelany dia gaga ny manodidina. Dia hoy:
1> la grand mère en fin de vie ( azafady e!):
- Oh...le gros chagrin!Il est mignon.
2>la maman au foyer
-Elle a envie d'être dans vos bras, je crois bien qu'elle veut un calin. Vous savez les enfants il faut...blablablabla
3>la femme active
-"Mais prends- la...pourquoi elle ne la prend pas? Mince, c'est une nounou sûrement (mieritreritra an-janany) ah bin si toutes les nounous font comme celle là, mon bébé est torturé".
4>la célibataire endurcie
-"Voilà pourquoi je ne veux pas de mec!"
4>le mec
-"Faites ce machin truc en pause, tu veux!"
5>le banlieusard
-"P'tain, les mômes ça me casse les cou..."
6>Le professionnel
-C'est une collique? Elle n'est pas bien?

Ary Ikala? sadaikatra. Raisina sa tsy ho raisina? Avela hitomany hanahirana sady mahaontsa. Ho raisina anefa...mahazo lesona be eo 'ndray.

Ma Boulangère ou L'Art De Côtoyer Son Voisin

Zavatra iray tsaroako rehefa miditra épicerie any Dago ka hividy zavatra dia toy izao no mitranga. Ohatra:
-Hanaovy nestlé iray
Maka an'ilay nestlé ilay mpivarotra, manolotra an'ilay izy. Milaza ny vidiny.
Ilay mpividy manolotra vola dia misaotra dia mivoaka.
Ny zavatra iray koa dia tsy misy milahatra ny mpividy fa samy miteny izay ilainy, kanefa harak'ilay mpivarotra daholo.

Ny aty amin'Ikala anefa. Miditra.Maka filaharana.Miarahaba
-Monsieurs, Dames!
Mamaly daholo sady manao fijery mivilana kely manontany tena hoe "c'est qui celle là? je la connais, non?!" Dia samy mody mitsiky. Tranga tena miseho io indrindra rehefa hiditra boulangerie izay. Aty amin'ndry Ikala mantsy any amin'ny Zokibe, Gerb'Or sy Epi d'Or no Ambohimpiaonan'ny manodidina. Eo ianao dia tokony hividy bagety na tradition.
-Bonjour Madame!
-Bonjour, je voudrais 1 baguette et/ou une tradition s'il vous plaît!
-Quelle cuisson?
-Euh...normale ( sady mihanahana ihany)
-2 euros
-Merci, Au revoir. Monsieurs, Dames! (Rehefa hivoaka amin'izay, sady mitandritandrina) Pardon Excusez-moi. Merci. (Ouf...!)

Jerevo amin'izay ilay mofo nomeny anao (cuisson normale), tena io ve ilay notadiavinao sa tsy io? ILay mofo mantsy na bien cuite, na blanc no tena alain'dry zareo Vazaha. Ka inona ary izany ny cuisson normale: bien doré, cramé?
Miampy an'ilay protocole be sy ilay fiantsaram-belatsihy isan-karazany tsy maintsy atao. Moi je veux juste du pain et basta.

D'ailleurs le pain c'est autre chose encore!

Etsy Babeko !

Mba misy zavatra iray mba tsy tiako amin'ny fivahiniako eto dia ity fitsikerana tsy misy farany ataon'ny vazaha ity.

Resaka fitaiza no tiako lazaina. Roa ny zanak'Ikala, Ikalapeta sy Ikalapota. Teraka an'Ikalapota aho -ilay faharoa- dia tonga nampifana ahy taty ny neniko. Rehefa mitsangantsangana izahay ka tsy mandeha alavitra dia trotroina Ikalapota na atao anaty kangourou, ary Ikalapeta mandeha tongotra na anaty posety. Eo aloha dia efa gagagaga daholo ny manodidina toa manao fijery hoe "io indray ny Afrikanina", dia ianao mamaly amin'ny voamaso be hoe "inona no jerijerena? izaho anagaha mpanakarena? tsindromiko ny antsy eo tena!!!".

Rehefa nody ny maman'Ikala dia notohizana ny fahazarana, rehefa izay sy Ikalapota dia trotroina amin'ny kangourou izy. Ka inona ny anao lahy, nanatitra an'Ikalapeta tany am-pianarana aho androany maraina dia natao tao anaty posety Ikalapota dia vaky vava ilay vazaha nanao hoe
- "Ah bin voilà, depuis le temps...vous deviez bien reconnaitre que c'est mieux, non?!"
Dia inona no havaly azy,
- "Oui, oui c'est vrai que c'est mieux"

Aminao tsy midika ve izany fa sahalamin'ny tokony hanaraka ny fomban'ny be sy ny maro ianao raha te ho...integré!!! Fa obligatoire ve izany e? Je vis ma vie POINT

Ngah IKala Te Ho Vazaha?

Fa maninona ny mpivahiny rehetra no te ahazo ny zom-pirenen'ny tany ipetrahany? Tsy Haiko sady tsy azoko. Mahalala ny valiny ve ianao?

Izao ary, betsaka ny olona mifanerasera amin'Ikalakely, misy ny vao tonga ( 1 ka h@ 3 taona) , misy ny efa elaela (mihoatra ny 3 taona ka h@ 10 taona), misy ny efa nipetraka aman-taonany maro teto (mihoatra an'ny 10 taona). Ny ankabeazan'ireo olona ireo dia te ho vazaha, fa maninona loatra aza? Ny tena mahagaga dia Ikalakely koa voasarangotra ao anatin'izay.

Ao aloha ireo sokajin'olona vao miala any Madagasikara dia efa te ho vazaha. Ireny ilay olona ahenoana feo hoe "izaho indray aloha dia tsy maintsy vazaha fa iza koa no hanaiky ho esclave eo foana". Vao miresaka aminy ianao dia na izy efa mahalala alohanao izay efa monina teto naharitra noho izy momba ny fahazahoana taratasy vazaha, na izy isaky izay resahanao dia "ianao angaha efa vazaha?" " dia ahoana no nataonao, dia aiza no aleha, dia mankaiza?" " dia toa hoe izaho hono ny atao? dia toa hoe hono?" .
Mamaly ihany aloha ianao amin'ny voalohany fa avy eo ianao leo ihany - sérieux e!- dia gaga be izy, dia lazainy fa miavona, mialona, tsy mahay mifanampy indray ianao.

Ao indray ireo efa elaela no teto, tonga taty izy mbola nationalista gaigy lahy, génération Ratsiraka ireo matetika ka tena te hampiakatra mafy an'iDago. Mianatra mafy, mitady stage, mahita stage, mankafy ny asa dia toa te hijanona kely aloha. Dia nahazo CDI dia tsy nanao inscription dia tsy maintsy manova taratasy. Eto dia betsaka ny tranga mety hiseho 1>mahita vzongo izy dia vita ny papier 2>mampiditra taratasy ahazahoana mipetraka eto 10 taona satria mbola manin- te hody hoy Mamy Robinson izay 3>te ho vazaha dia mikarakara taratasy mafy dia tezitra fa lany Sarko 4>misintaka any Canada any fa any hono mantsy 5taona fotsiny dia efa kanadiana sa tsy izany Lilia sy Elodieriana?

Ireo efa nipetraka naharitra teto indray dia somary manana ambo kely hoe efa vazaha sady amin'izay mora kely no nahazahoana azy. "Ny ahy retsy notolorana fotsiny dia nalaiko a" "Tonga taty mihitsy ny préfet nanatitra azy!" na hoe "Merci Mitterand". Tsy misy ho lazaina intsony ny amin'ireo sokajy ireo afa tsy ny hoe dia inona ary no mahafaly anareo fa lasa vazaha e? Lasa mpiasam-panjakana ve? afaka mandehandeha mizaha tany ve? voaray ho isan'ny vazaha ve? Ka raha izay tokoa aza maninona no tsy mety mahafa- po 100% ny maha vazaha an'ny tena?

Iza ary Ikalakely?

Ikalakely dia mpanaraka blaogy vazaha, malagasy, anglisy ilay tsy misy sarin'olona ireny fa ilay milaza zavatra mahaliana, mampihomehy, mahagaga. An an an kay, indraindray izy dia mijery an'ireny misy sarin'olona ireny ihany, rehefa leo mamaky lahatsoratra lava be.

Monina eto sy ary. Kalakely tsy lava tsy fohy, tsy ngeza tsy kely, manan-kevitra indraindray fa tsy isan'andro.

Noho izay dia mba nanokatra ny blaoginy izy na dia efa manana tranonkala mandehandeha any aza, bin oui "on a pas tout essayé" ange e!